Hobbyści i specjaliści wiedzą czym jest pieczęć autorska, która odbijana jest na odwrocie fotografii przez autora zdjęcia. Jeśli interesujesz się pieczątkami, a być może jesteś osobą, która zajmuje się fotografią, to ten artykuł jest właśnie dla Ciebie! Czy Ty, jako fotograf amator lub fotograf zawodowy powinieneś mieć taką pieczątkę? Fotografia kolekcjonerska rządzi się swoimi prawami i jednym z ważniejszych wyznaczników związanych z autentycznością oraz wartością zdjęcia jest umieszczenie na nim pieczęci atramentowej lub tłoczonej. Co należy wiedzieć o zasadach fotografii kolekcjonerskiej oraz autorskiej pieczęci odbijanej na jej odwrocie? Gdzie można zamówić taką pieczęć? I czy lepsza jest pieczęć tłoczona czy standardowa? Zapraszamy!
źródło: Pinterest
Zdjęcia dawne a pieczęcie zakładów fotograficznych
Pierwsze zakłady fotograficzne, które powstawały w XIX wieku wykonywały masowo zdjęcia w typie „carte de visite”. Na takich kartonikowych zdjęciach zakład fotograficzny umieszczał swoja reklamę, zwykle na rewersie, ale zdarzały się także elementy graficzne wraz z nazwą zakładu na awersie krotnika. Połączenie elementów graficznych z liternictwem było doskonałą formą reklamową tamtych lat. Każdy, komu wpadnie w ręce taka fotografia może z łatwością określić gdzie i przez kogo została ona wykonana. Wraz ze zmieniającą się technologią oraz postępującą nową modą związaną z wywołanymi zdjęciami, na rewersach zaczęto umieszczać pieczęcie fotografów lub zakładów fotograficznych. Pieczęcie te są niezwykle różnorodne. Są świetnym materiałem dla badaczy kultury i historii. Oto kilka z nich:
źródło: Pixabay
Wartość fotografii a pieczątka autorska
Zdjęcia, które trafiają na aukcję lub do galerii sztuki muszą spełnić określone standardy. Nie jest to rzecz nowa. Wzory obowiązują od lat i przywędrowały do nas ze Stanów Zjednoczonych. Nie od dziś wiadomo, że osoba, która fotografię traktuje jak swoją pracę i podchodzi do niej z pełnym profesjonalizmem, sygnuje swoje zdjęcia. Już końcem XIX wieku zakłady fotograficzne i fotografowie posiadali swoje autorskie pieczęcie, najczęściej atramentowe, ale także i tłoczone Wówczas technologia wytwarzania pieczątek była zupełnie inna niż dzisiaj.
źródło:Pixabay
Światowe aukcje fotografii kolekcjonerskiej
Instytucja związana z handlem fotografiami sięga właściwie początków fotografii. Pionierem była Wielka Brytania. Kolekcjonowanie stało się modne od ok. 1900 roku. Bardzo szybko powstały określone, tematyczne kolekcje, na przykład osobista kolekcja królowej Wiktorii i księcia Alberta. W latach 70-tych XX wieku zorganizowano w Stanach Zjednoczonych aukcję Strobera, która okazała się ogromnym sukcesem jeśli chodzi o modę na kupno zdjęć. Od tego czasu do zbieractwa zdjęć podchodzi się z należyta powagą, gdyż wcześniej nie traktowano kolekcjonowania fotografii jak coś równorzędnego z kolekcjonowaniem obrazów, czy innych wytworów sztuki.
źródło: Pixabay
Polskie aukcje fotografii kolekcjonerskiej
Najpopularniejsze są aukcje fotograficzne organizowane regularnie w Warszawie dwa razy do roku. Pasjonaci kupują zdjęcia czarno-białe bądź w odcieniach sepii. Kupuje się zdjęcia fotografów danych i tzw. średniego pokolenia. Kupujący traktują zdjęcia jako obiekty sztuki. Znajomość reguł związanych z fotografią kolekcjonerską związana jest z przestrzeganiem pewnych norm, dotyczących wykonywania odbitek. Ważna jest konsekwencja fotografów w przestrzeganiu ustalonych nakładów, a po stronie instytucji handlujących fotografią – rzetelne opracowywanie oferowanych klientom odbitek, w sposób, który da potencjalnym nabywcom pełną wiedzę na temat konkretnego zdjęcia. Opracowywanie to polega na specjalistycznym odpisie oraz adnotacji czy dane zdjęcia zawiera pieczątkę tłoczoną, bądź pieczęć atramentową autora. Lata 70-te i 80-te minionego wieku to ewidentny boom na zakup zdjęć i tworzenie się tematycznych kolekcji. Kiedy zdjęcie spełnia warunki, aby móc wystawić je jako obiekt kolekcjonerski?
- fotografia musi być autorska, powinien być określony autor
- jeśli autor jest określony, to powinno być to potwierdzone pieczątka autorską, którą zwyczajowo umieszcza się na odwrocie zdjęcia
- najczęściej pieczęcie umieszcza się w rogu odbitki – w przypadku stempla suchego lub w dowolnym miejscu na odwrocie – w przypadku stempla atramentowego
- fotografie mają także sygnaturę fotografa – na odwrocie zdjęcia (wykonuje się ją tuszem, atramentem lub ołówkiem kopiowym) Jest to związane z ilością wykonanych odbitek, bądź wykonanej potem kopii z oryginalnej kliszy
- w przypadku dawnych zdjęć zdarza się, że są datowane, obecnie każdy liczący się fotograf dba o to, aby na zdjęciu znalazła się data…. Ale jaka? Jeśli negatyw i odbitka powstały w innym czasie konieczne jest podawanie dwóch dat. Jeśli autor nie zapisał, należy skonsultować czas powstania z osoba wykwalifikowaną, ekspertem w dziedzinie fotografii, aby ten określił przybliżony czas powstania.
Fotografia kolekcjonerska rządzi się pewnymi prawami. Aby zdjęcie dopuszczone mogło być do aukcji musi zawierać też szczegółowy opis techniki fotograficznej, dokładny wymiar zdjęcia i stan zachowania oraz przybliżony nakład. Na podstawie tych informacji szacuje się cenę zdjęcia. Im mniejszy nakład tym fotografia cenniejsza. Niektóre biura aukcyjne lub galerie dookreślają także tzw. „specyfikację”, to znaczy - moment wykonania zdjęcia.
Vintage print i inne terminy związane z fotografią autorską
Najbardziej wartościowe są odbitki nazywane vintage print. Są to odbitki, które powstały w czasie najbliższym negatywowi, ale nie później niż 5 lat od wykonania zdjęcia. Często odbitka wykonywana jest przez samego autora. Inne terminy związane z fotografia autorską i kolekcjonerską, to:
- Unique print – oznacza odbitkę o charakterze unikatowym. Jest to taka odbitka, o której wiemy, że nie ma możliwości wykonania kolejnej kopii, czyli nie ma już negatywu, z którego zdjęcie powstało.
- Life time print. Jest to odbitka wykonana przez autora bądź pod jego nadzorem, ale nie później niż w okresie 5 lat po wykonaniu negatywu.
- Perid print. Tak nazywa się zdjęcia wykonane w okresie 5 do 10 lat po wykonaniu negatywu.
- Reprint, to zdjęcie wykonane z oryginalnego negatywu w określonym nakładzie, ale bez udziału autora, najczęściej po jego śmierci. Jeśli zdjęcie trafi na aukcję i zostanie zamieszczone w katalogu, to podaje się imię i nazwisko autora fotografii oraz zdjęcie kopisty, który po śmierci fotografa wykonał odbitkę z oryginalnej kliszy.
- Copy print, to odbitka wykonana z kontrnegatywu przy uwzględnieniu nazwiska osoby wykonującej reprodukcję. Taką odbitkę nazywa się też „reprodukcją oryginału” ponieważ , wykonuje się ją z tzw. alternatywnego negatywu.
źródło: stockavult
Znaczenie kulturowe fotografa
Co wpływa na cenę zdjęć nazywanych kolekcjonerskimi?
źródło: Pinterest
Pieczęć tłoczona
Suchym stemplem nazywamy nowoczesną formę oznakowania, którą można oznaczyć wykonaną przez siebie fotografię. Suche stemple obecnie uważane są za nowoczesne i eleganckie. Są świetnym sposobem na zabezpieczenie i sygnaturę wytworzonych przez nas zdjęć i dokumentów. W miejscu wytłoku papier zmienia się pod wpływem ciężaru wzoru i tworzy się trójwymiarowy fragment z przetłoczeniami. Najlepsze pieczęcie odciskają się na papierze o gramaturze od 70 do 180 g/m2. Zwykle zasięg tłoczenia to od 55 do 60 mm licząc od brzegu kartki do środka stempla.
źródło: materiały własne
Stare zdjęcia posiadały pieczęcie zakładów fotograficznych lub pieczęcie autorskie fotografa, ale były też podpisywane na rewersie tuszem, atramentem lub ołówkiem kopiowym. Podawało się na nich: imię i nazwisko fotografa, datę wykonania, tytuł, technikę fotograficzną, numer odbitki i ich ilość w określonym nakładzie. Obecne standardy mówią o konieczności podpisywania wyłącznie ołówkiem, bądź umieszczaniu w rogu zdjęcia na jego odwrocie pieczątki autorskiej tłoczonej lub atramentowej. Przyjęto także zasadę dla współczesnych zdjęć kolekcjonerskich, że nie powinno się przekraczać nakładu 25 sztuk z oryginalnego negatywu przy wykonywaniu zdjęcia w każdym ustalonym okresie (do 5 lat, 5 do 10 lat). Profesjonalny artykuł na temat zasad według których wykonuje się odbitki przygotował ZPAF. Jeśli masz w domu stare fotografie, sprawdź co znajduje się na ich odwrocie. Jeśli jesteś fotografem, zadbaj, aby w przyszłości potomni nie mieli problemów z wystawieniem Twoich dzieł na kolekcjonerskiej aukcji! Wywołuj zdjęcia seriami, opisuj, przybijaj pieczątkę autorską tłoczona lub atramentową. Zamów swoją pieczątkę już dzisiaj!
