Już od ponad dekady turystyka weszła w nową epokę! Miasta, stowarzyszenia, organizacje i osoby prywatne często sięgają po sprawdzone techniki i metody promowania swoich Małych Ojczyzn. Jedną z takich innowacyjnych sposobów spędzania czasu, połączonych z nauką i zwiedzaniem są tzw. gry miejskie czy questy, w których oprócz map wykorzystuje się . pieczątki! Jak zabrać się za opracowanie takiej tematycznej gry miejskiej? Czytaj!
Co to jest gra miejska?
Gra miejska jest zarówno rozrywką, nową formą zwiedzania i przyswajania informacji np. historycznych, ale jednocześnie ma być aktywizującą rozrywką angażującą różne zmysły pojedynczego gracza lub całej rodziny! Takie gry mają w założeniu łączyć w sobie cechy flash mobów, happeningów ulicznych, podchodów harcerskich, RPG czy nawet gier komputerowych! Gry są opracowywane dla poszczególnych miast czy przy okazji np. odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej danej postaci, festynu czy imprezy szkolnej, wydarzenia historycznego związanego z danym miastem, czy postacią dawniej w tym mieście żyjąca. Gry miejskie organizowane są z reguły większych miastach, ale sporo małych miast, miasteczek, czy nawet wsi może poszczycić się chociaż jedną aktywizująca społeczność czy turystów grą z wykorzystaniem specjalnie opracowanego folderu i na przykład pieczątek! Z gier miejskich wykształciły się coraz popularniejsze escape roomy! Gry z wykorzystaniem mapy i pieczątek, czy innych gadżetów powstają jako projekty niezależne, jak i komercyjne. Mają różnorodne formuły i bardzo odmienną tematykę.
Skąd to się wzięło?
Gry miejskie prawdopodobnie ewoluowały z innych działań i aktywności, które miały miejsce w przestrzeni miejskiej. Podaje się, że ich pierwowzorami były flash moby, akcje performerskie i happeningi. Za pierwszych organizatorów i uczestników gier miejskich w typie - podchody - uważa się harcerzy. To właśnie harcerze i skauci wykorzystują w swojej metodzie ten element rywalizacyjny, jako wydarzenie, które jednocześnie bawi i uczy, a także rozwija wiele innych kompetencji społecznych. Harcerze grają w gry terenowe, historyczne, pierwszej pomocy, związane z tzw. pionierką obozową, czy tematyczne poświęcone np. Powstaniu Warszawskiemu. Za pierwowzory gier miejskich uważa się też tzw. LARPY. LARP to skrót od angielskiego live action role-playing, co ma oznaczać aktywność na pograniczu gry i sztuki. Tworząc LARP jego uczestnicy wspólnie tworzą i przeżywają daną opowieść. LARP jest więc akronimem na swoistą działalność związaną ze sztuką partycypacyjna spokrewnioną z teatrem improwizowanym, w której zakłada się obecność reżysera, widzów i aktorów (często spośród jednej grupy zaangażowanych osób). LARP musi mieć:
- swój początek,
- zbiór zasad, aby uczestnicy wiedzieli jak mogą wcielić się w rolę,
- określoną konwencję (wskazówkę co do czasu i miejsca akcji),
- kostiumy lub rekwizyty.
Pierwszy polski LARP odbył się w latach 50-tych XX wieku i był oparty o świat fantasy na podstawie książki "Władca Pierścieni". LARPY tym się różnią od gier miejskich, że mogą mieć bardzo różnorodne cele, nie muszą się kończyć i nie trzeba grać o zwycięstwo, bo ważniejsze jest wspólne przeżycie gry. Podaje się, że LARPY spełniają nast. funkcje:
- ludyczną,
- terapeutyczną,
- edukacyjną
- i artystyczną.
Gry miejskie w Polsce
Za pierwszą komercyjną grę przypominające dzisiejsze gry miejskie uważa się Nokia Game, która dotarła do naszego kraju z innych państw. Działanie to stało się elementem międzynarodowej kampanii reklamowej firmy Nokia. Działaniem zbliżonym była też organizacja serii imprez pod nazwą Inwazja Mocy, której organizatorem było Radio RMF FM. Za pierwszego twórcę gier miejskich w Polsce uważa się Krzysztofa Bieleckiego, twórcę tzw. Urban Playground. To on stworzył lawinę podobnych inicjatyw w całej Polsce. Urban playground była to akcja, która rozegrała się 18 grudnia 2005 roku w Warszawie. Jego organizator zamieścił w Internecie enigmatyczna zachętę, że pod Rotundą w stolicy będzie czekał dnia tego i tego, o godzinie tej a tej tajemniczy pan, któremu należy podać sekretne hasło, aby móc wejść do gry. Uczestnik otrzymywał specjalnie opracowaną kartę z zagadkami i wskazówkami - co robić, gdzie się udać, jakie zadania wykonać. Popularność pomysłu Bieleckiego wzrosła wraz z wydaną książką pt. "Miasto to gra."
Zwiedzaj grając - graj zwiedzając!
Od jakiegoś czasu atrakcje lokalne, zapomniane postaci czy zabytki, a nawet wydarzenia o charakterze upamiętniającym czy typowo rozrywkowym są promowane z udziałem gier terenowych. Te można podzielić na kilka grup:
- Gry miejskie
- Gry terenowe
- Gry fabularne
- Gry z wykorzystaniem GPS i tzw. geocaching.
- Gry dwuetapowe. Jeden etap odbywa się w Internecie, drugi na konkretnym terenie (tzw. gra uliczna), na przykład poznańskie gry miejskie.
- Gra fabularna nazywana też RPG. Gracze wcielają się w role fikcyjnych lub rzeczywistych postaci. Gra odbywa się na ustalonych wcześniej zasadach, a decydujące znaczenie dla jej rozwoju ma tzw. Mistrz Gry. Fabuły RPG wzorowane są najczęściej na światach fantasy, horroru lub innych nierealnych. Zdarza się jednak, że RPG opierają się na konkretnych realiach historycznych, np. fabuła Trzech Muszkieterów! Miłośnicy gier przenoszą swoje fascynacje na internetowe portale.
- Literackie gry miejskie organizowane przez Muzeum Powstania Warszawskiego, gry wrocławskie oparte o twórczość M. Krajewskiego ("Morderstwo w Breslau") czy Poetyckie Gry Uliczne organizowane od 2008 r. w Łodzi.
- tzw. Spacerowniki.
Gry miejskie można podzielić ze względu na to kto jest ich organizatorem na:
komercyjne i niekomercyjne,
niezależne i podporządkowane organizatorowi właściwemu (instytucji, stowarzyszeniu, przedsiębiorstwu).
Można też dokonać ich podziału ze względu na obecność w grze fabuły, lub zupełnym brakiem fabuły grze. Niektóre gry nie posiadają fabuły, ale pewien motyw przewodni, wydarzenie, postać, przedmiot, wokół których toczy się cała akcja.
Jak w ciekawy sposób wypromować lokalną atrakcję?
Organizacja gry w kilku krokach wygląda następująco:
- Ustal motyw przewodni gry.Jakie inne walory ma gra miejska?
Gra miejska jest kreatywnym sposobem na spędzenie wolnego czasu. Gry są barwnym przedstawieniem faktów i lokalnych ciekawostek. Są niepowtarzalną przygodą i przeżyciem dla graczy. Przy konstrukcji gry ważne jest dobranie elementu rozrywki do grupy odbiorców, dostosowanie poziomu trudności wskazówek czy zadań, dystansów pomiędzy punktami kontrolnymi. Uczestnicy dzięki ciekawej fabule, niestandardowym zagadkom będą uczestnikami niepowtarzalnego klimatu gry. Będą odkrywać lokalną historię w niesztampowy sposób. Angażując się w rozgrywkę będą doświadczali emocji związanych rywalizacją. Gra miejska do samodzielnej zabawy jest tak zorganizowana, że można pobrać ją w formie elektronicznej lub z określonego miejsca np. z Punktu Informacji Turystycznej i można wyruszyć na trasę w dowolnym dniu i o dowolnej godzinie. Do takich gier nie są potrzebni animatorzy czy osoby obsługujące trasę. Z pobranej karty startowej gracz dowiaduje się gdzie ma się udać i w jakiej kolejności. Trasa wyznaczana jest przez detale architektoniczne, zagadki do odczytania, znaki, inskrypcje, szyfry, które w połączeniu z tym co jest w folderze i otaczającej rzeczywistości staje się realną wskazówką doprowadzającą do finału gry. Niektóre miasta oferują gry miejskie dla turystów, które mogą być ściągnięte z wykorzystaniem mobilnego urządzenia. W folderach znajdują się często nieznane ciekawostki na temat zwiedzanych miejsc, zabytków czy postaci. Zwykle pomijane w oficjalnych przewodnikach. Coraz chętniej powstające escape roomy opierają się o fabułę, element rywalizacji i konstrukcji zadań do wykonania na grach miejskich. Dla komercyjnego rynku związanego z działalnością i rozwojem firm uważa się, że gry miejskie stają się narzędziem tzw. team building-budowania zespołu. Zagadnienie to ma sprawić, że grupa zależnych od siebie osób, współpracujących dla dobra instytucji czy firmy weźmie udział w zajęciach, które wzbogacą ich relacje, zintegrują zespół, wzmogą element chęci współpracy i wzajemnego zaufania. Zabawa na świeżym powietrzu w formie aktywnego zwiedzania jest nie lada atrakcją dla uczniów i nauczycieli. Edukatorzy mogą wziąć grupę na wędrówkę i w atrakcyjnej formie przybliżyć im dany temat związany np. z miejscową historią. Jest to świetne narzędzie edukacyjne. Koniec gry może wiązać się z odkryciem skarbu, rozwiązaniem zagadki, albo z zebranie kompletu pieczątek z trasy. Rywalizacja jest dodatkowym atutem. Często gry są skonstruowane tak, że można zagrać w grupach o to, kto szybciej przejdzie trasę i rozwiąże zadania. Często można później otrzymać certyfikat odkrywcy, czy pamiątkowy dyplom.
Gry miejskie są aktywnym wypoczynkiem z aspektami poznawczymi odkrywania uroków miejsc i obiektów turystycznych. Stały się świetna promocją dla urzędów miast i narzędziem dla szkół, organizacji i stowarzyszeń. Zjawisko fabularnych gier po mieście czy innym terenie ciągle wzrasta i rozwija się. Coraz chętniej gry są tak organizowane, aby wykorzystywać najnowszą technologię. W grach znajdujemy kody QR, które przenoszą nas na strony internetowe z dodatkowymi materiałami zdjęciowymi, mapami, dokumentami czy ciekawostkami. Bardzo popularne są gry z wykorzystaniem pamiątkowych pieczątek, które w szybki i łatwy sposób możesz zamówić w firmie wytwarzające różne rodzaje pieczęci. Gry terenowe - miejskie, wiejskie, inne - weszły na stałe do terminologii turystycznej jako tzw. produkt turystyczno-kulturowy. Gry miejskie rozgrywane są w największych miastach świata! Ich ideą jest, aby umożliwić uczestnikom gry rekreację, a jednocześnie żywy kontakt z historią i kulturą danego miejsca. Niektóre pomysły wykorzystują też lokalne środki lokomocji - np. gra miejska z wykorzystaniem infrastruktury tramwajowej czy rowerowej!
